Τούρκα δέρνει τη σκλάβα της

Η παρούσα ηχογράφηση περιλαμβάνει έναν σκοπό που ηχογραφήθηκε, με διάφορους τίτλους και σε ποικίλες εκδοχές, αρκετές φορές στην ελληνική ιστορική δισκογραφία, είτε στη μορφή τραγουδιού είτε ως ορχηστικό κομμάτι. Ενδεικτικά:

– «H Τούρκα», Ελληνική Εστουδιαντίνα ή Εστουδιαντίνα Π. Ζορμπάνη, Αθήνα, Οκτώβριος 1907 (Zonophone 10743b – X-104638 και Gramophone 3-14676, 4-14642).
– «Τούρκα δέρνει τη σκλάβα της», Μαρίκα Παπαγκίκα και Νίκος Ρέλιας (κλαρίνο), Κώστας Παπαγκίκας (τσίμπαλο), Μάρκος Σιφνιός (τσέλο), Νέα Υόρκη, 1923 (Columbia USA 59803 – E 5280).
– «Κάτω στου βάλτου τα χωριά», Ορχήστρα Πoλυδόρ, Αθήνα, 1927 (Polydor 1335 bk – V 50269), σε εναρμόνιση του Σπύρου Καίσαρη.
– «Τούρκα (Kάτω στον κάμπο τον πλατύ)», Χορωδία – Δημώδης ορχήστρα, Αθήνα, 1926 (Polydor 4549 ar – V 45073), σε διασκευή του Τάκη Μαρίνου.
– «Τούρκα (Κάτω στου βάλτου τα χωριά)», Μιχάλης Βλαχόπουλος και Χορωδία – Ορχήστρα δημώδης), Αθήνα, 10 Φεβρουαρίου 1922 (His Master's Voice BS 114-1 – AO 21 και Α.Ο. 111 και Victor 77666-B).
– «Τούρκα δέρνει τη σκλάβα της», Γιώργος Σαβαρής, Τζον και Λουσιέν Μηλιάρης – Μεγάλη Ορχήστρα υπό τη διεύθυνση του Εδ. Λαντσέττα, Αθήνα ή Μιλάνο, 1927 (Columbia UK 20179 – 8215).
– «Κάτω στου βάλτου τα χωριά», Πέτρος Δουκάκης – Ορχήστρα δημώδης, Αθήνα, Ιούνιος 1928 (His Master's Voice BF 1722 – AO 247).
– «Κάτω στου βάλτου τα χωριά», Σεραφείμ Γεροθεοδώρου – Νίκος Καρακώστας (κλαρίνο), Αθήνα, 1934 (Odeon GO 1933 – GA 1718).
– «Κάτω στου βάλτου τα χωριά», Γιώργος Παπασιδέρης – Γ. Ανεστόπουλος (κλαρίνο) και ορχήστρα δημώδης, Αθήνα, 1938 (Columbia C.G. 1822 – D.G. 6419 και Columbia USA XCO 23962 – 56390-F), ως διασκευή των Γ. Παπασιδέρη – Π. Τούντα.
– «Κάτω στου βάλτου τα χωριά», Κώστας Καραγιάννης (κλαρίνο), Γιάννης Λειβαδίτης (τσίμπαλο), Κώστας Σκαρβέλης (κιθάρα), Αθήνα, 1931 (Columbia W.G. 246 – D.G. 188).
– «Κάτου στου βάλτου τα χωριά», Νικόλαος Μοσχονάς – Ορχήστρα Μισέλ, ΗΠΑ, δεκαετία του 1950 (Liberty 298-B).

Παρτιτούρα του τραγουδιού κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Φέξη σε μεταγραφή του Νίκου Δ. Πετρόπουλου (βλ. εδώ), από τον Μουσικό οίκο Κωνσταντινίδου σε διασκευή του Γρηγόρη Κωνσταντινίδη (βλ. εδώ), από τον Μουσικό οίκο Στέφανου Γαϊτάνου (βλ. εδώ) και Μιχάλη Γαϊτάνου (βλ. εδώ) σε επεξεργασία Αλέκου Α. Αλβέρτη, από τις εκδόσεις Γρ. Κωνσταντινίδη - Γ. Νικολαΐδη, σε μεταγραφή του Γρηγόρη Κωνσταντινίδη (βλ. εδώ), και από τον Γιώργο Θεοφιλόπουλο (βλ. εδώ). 

Το τραγούδι αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τους λόγιους Έλληνες συνθέτες. Συγκεκριμένα, ο Νίκος Σκαλκώτας (Χαλκίδα, 21 Μαρτίου 1904 – Αθήνα, 19 Σεπτεμβρίου 1949) αντλεί μουσικό υλικό για τον «Τσάμικο», τον υπ. αρ. 9 της δεύτερης από τις τρεις σειρές δώδεκα χορών που αποτελούν τους εμβληματικούς «36 Ελληνικούς Χορούς» για ορχήστρα. Η πρώτη ηχογράφηση του συνολικού κύκλου των «36 Ελληνικών χορών» ως ενιαίο έργο, το οποίο o Σκαλκώτας άρχισε να συνθέτει το 1931 στο Βερολίνο και το ολοκλήρωσε το 1936 στην Αθήνα, πραγματοποιήθηκε στο Sverdlovsk της Ρωσίας το 1990, 54 χρόνια μετά τη σύνθεσή τους, από την Κρατική Φιλαρμονική Ορχήστρα των Ουραλίων σε διεύθυνση του Βύρωνα Φιδετζή (2CD, "36 Ελληνικοί Χοροί», Lyra 0053-53). Στη Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος «Λίλιαν Βουδούρη», όπου φυλάσσεται το αρχείο του Νίκου Σκαλκώτα (βλ. εδώ), υπάρχουν αναρτημένες χειρόγραφες παρτιτούρες του έργου (βλ. εδώ). Για περισότερα σχετικά με τους «36 Ελληνικούς Χορούς» βλέπε εδώ).

Το 1950 ο Τσέχος συνθέτης Dalibor Ctibor Vačkář [νησί Korčula, Αυστροουγρική Αυτοκρατορία (σημερινή Κροατία), 19 Σεπτεμβρίου 1906 – Πράγα, Τσεχοσλοβακία (σημερινή Τσεχία), 21 Οκτωβρίου 1984) ολοκλήρωσε τη μουσική για το μπαλέτο "Švanda dudák" σε λιμπρέτο του Jan Rey, εμπνευσμένο από το θεατρικό έργο "Strakonický dudák" του Josef Kajetán Tyl. Το μπαλέτο έκανε πρεμιέρα στις 4 Ιουλίου 1954 στο Εθνικό θέατρο της Πράγας, σε σκηνοθεσία και χορογραφία του Vlastimil Jílek και διεύθυνση ορχήστρας του Jiří Bubeníček. Στο έργο περιλαμβάνεται η σουίτα "Dance of Nations", ένας κύκλος από οκτώ χορευτικά νούμερα, από τα οποία τα έξι πρώτα αποτελούν τον πυρήνα της τρίτης σκηνής του μπαλέτου. Ανάμεσα στους χορούς αυτούς περιλαμβάνεται, τρίτος κατά σειρά, και ο "Greek dance" οποίος βασίζεται στον σκοπό της παρούσας ηχογράφησης. Η σουίτα "Dance of Nations" ηχογραφήθηκε στην Τσεχοσλοβακία από την Ορχήστρα του Εθνικού Θεάτρου της Πράγας υπό τη διεύθυνση του Zdeněk Chalabala και κυκλοφόρησε σε δίσκο LP τη δεκαετία του 1950, μετά την πρεμιέρα του μπαλέτου το 1954 (LP "Schwanda The Bagpiper (Ballet Suite)", Supraphon LPM 351).

Δημιουργός (Συνθέτης):
Στιχουργός:
Άγνωστος
Τραγουδιστές:
Παπαγκίκα Μαρίκα
Ορχήστρα-Εκτελεστές:
[Κλαρίνο (Ρέλιας Νίκος), τσίμπαλο (Παπαγκίκας Κώστας), τσέλο (Σιφνιός Μάρκος)]
Χρονολογία ηχογράφησης:
1923
Τόπος ηχογράφησης:
Νέα Υόρκη
Γλώσσα/ες:
Ελληνικά
Χορός / Ρυθμός:
Τσάμικος
Εκδότης:
Columbia USA
Αριθμός καταλόγου:
E-5280
Αριθμός μήτρας:
59803
Διάρκεια:
4:08
Θέση τεκμηρίου:
Δισκοθήκη Αρχείου Κουνάδη
Φυσική περιγραφή:
Δίσκος 12'' (30 εκατοστών)
Προέλευση:
Αρχείο Κουνάδη
Αναγνωριστικό:
Col_E5280_TourkaDerneiTiSklavaTis
Άδεια χρήσης:
cc
Παραπομπή:
Αρχείο Κουνάδη, "Τούρκα δέρνει τη σκλάβα της", 2019, https://vmrebetiko.aegean.gr/item?id=4138

Η παρούσα ηχογράφηση περιλαμβάνει έναν σκοπό που ηχογραφήθηκε, με διάφορους τίτλους και σε ποικίλες εκδοχές, αρκετές φορές στην ελληνική ιστορική δισκογραφία, είτε στη μορφή τραγουδιού είτε ως ορχηστικό κομμάτι. Ενδεικτικά:

– «H Τούρκα», Ελληνική Εστουδιαντίνα ή Εστουδιαντίνα Π. Ζορμπάνη, Αθήνα, Οκτώβριος 1907 (Zonophone 10743b – X-104638 και Gramophone 3-14676, 4-14642).
– «Τούρκα δέρνει τη σκλάβα της», Μαρίκα Παπαγκίκα και Νίκος Ρέλιας (κλαρίνο), Κώστας Παπαγκίκας (τσίμπαλο), Μάρκος Σιφνιός (τσέλο), Νέα Υόρκη, 1923 (Columbia USA 59803 – E 5280).
– «Κάτω στου βάλτου τα χωριά», Ορχήστρα Πoλυδόρ, Αθήνα, 1927 (Polydor 1335 bk – V 50269), σε εναρμόνιση του Σπύρου Καίσαρη.
– «Τούρκα (Kάτω στον κάμπο τον πλατύ)», Χορωδία – Δημώδης ορχήστρα, Αθήνα, 1926 (Polydor 4549 ar – V 45073), σε διασκευή του Τάκη Μαρίνου.
– «Τούρκα (Κάτω στου βάλτου τα χωριά)», Μιχάλης Βλαχόπουλος και Χορωδία – Ορχήστρα δημώδης), Αθήνα, 10 Φεβρουαρίου 1922 (His Master's Voice BS 114-1 – AO 21 και Α.Ο. 111 και Victor 77666-B).
– «Τούρκα δέρνει τη σκλάβα της», Γιώργος Σαβαρής, Τζον και Λουσιέν Μηλιάρης – Μεγάλη Ορχήστρα υπό τη διεύθυνση του Εδ. Λαντσέττα, Αθήνα ή Μιλάνο, 1927 (Columbia UK 20179 – 8215).
– «Κάτω στου βάλτου τα χωριά», Πέτρος Δουκάκης – Ορχήστρα δημώδης, Αθήνα, Ιούνιος 1928 (His Master's Voice BF 1722 – AO 247).
– «Κάτω στου βάλτου τα χωριά», Σεραφείμ Γεροθεοδώρου – Νίκος Καρακώστας (κλαρίνο), Αθήνα, 1934 (Odeon GO 1933 – GA 1718).
– «Κάτω στου βάλτου τα χωριά», Γιώργος Παπασιδέρης – Γ. Ανεστόπουλος (κλαρίνο) και ορχήστρα δημώδης, Αθήνα, 1938 (Columbia C.G. 1822 – D.G. 6419 και Columbia USA XCO 23962 – 56390-F), ως διασκευή των Γ. Παπασιδέρη – Π. Τούντα.
– «Κάτω στου βάλτου τα χωριά», Κώστας Καραγιάννης (κλαρίνο), Γιάννης Λειβαδίτης (τσίμπαλο), Κώστας Σκαρβέλης (κιθάρα), Αθήνα, 1931 (Columbia W.G. 246 – D.G. 188).
– «Κάτου στου βάλτου τα χωριά», Νικόλαος Μοσχονάς – Ορχήστρα Μισέλ, ΗΠΑ, δεκαετία του 1950 (Liberty 298-B).

Παρτιτούρα του τραγουδιού κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Φέξη σε μεταγραφή του Νίκου Δ. Πετρόπουλου (βλ. εδώ), από τον Μουσικό οίκο Κωνσταντινίδου σε διασκευή του Γρηγόρη Κωνσταντινίδη (βλ. εδώ), από τον Μουσικό οίκο Στέφανου Γαϊτάνου (βλ. εδώ) και Μιχάλη Γαϊτάνου (βλ. εδώ) σε επεξεργασία Αλέκου Α. Αλβέρτη, από τις εκδόσεις Γρ. Κωνσταντινίδη - Γ. Νικολαΐδη, σε μεταγραφή του Γρηγόρη Κωνσταντινίδη (βλ. εδώ), και από τον Γιώργο Θεοφιλόπουλο (βλ. εδώ). 

Το τραγούδι αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τους λόγιους Έλληνες συνθέτες. Συγκεκριμένα, ο Νίκος Σκαλκώτας (Χαλκίδα, 21 Μαρτίου 1904 – Αθήνα, 19 Σεπτεμβρίου 1949) αντλεί μουσικό υλικό για τον «Τσάμικο», τον υπ. αρ. 9 της δεύτερης από τις τρεις σειρές δώδεκα χορών που αποτελούν τους εμβληματικούς «36 Ελληνικούς Χορούς» για ορχήστρα. Η πρώτη ηχογράφηση του συνολικού κύκλου των «36 Ελληνικών χορών» ως ενιαίο έργο, το οποίο o Σκαλκώτας άρχισε να συνθέτει το 1931 στο Βερολίνο και το ολοκλήρωσε το 1936 στην Αθήνα, πραγματοποιήθηκε στο Sverdlovsk της Ρωσίας το 1990, 54 χρόνια μετά τη σύνθεσή τους, από την Κρατική Φιλαρμονική Ορχήστρα των Ουραλίων σε διεύθυνση του Βύρωνα Φιδετζή (2CD, "36 Ελληνικοί Χοροί», Lyra 0053-53). Στη Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος «Λίλιαν Βουδούρη», όπου φυλάσσεται το αρχείο του Νίκου Σκαλκώτα (βλ. εδώ), υπάρχουν αναρτημένες χειρόγραφες παρτιτούρες του έργου (βλ. εδώ). Για περισότερα σχετικά με τους «36 Ελληνικούς Χορούς» βλέπε εδώ).

Το 1950 ο Τσέχος συνθέτης Dalibor Ctibor Vačkář [νησί Korčula, Αυστροουγρική Αυτοκρατορία (σημερινή Κροατία), 19 Σεπτεμβρίου 1906 – Πράγα, Τσεχοσλοβακία (σημερινή Τσεχία), 21 Οκτωβρίου 1984) ολοκλήρωσε τη μουσική για το μπαλέτο "Švanda dudák" σε λιμπρέτο του Jan Rey, εμπνευσμένο από το θεατρικό έργο "Strakonický dudák" του Josef Kajetán Tyl. Το μπαλέτο έκανε πρεμιέρα στις 4 Ιουλίου 1954 στο Εθνικό θέατρο της Πράγας, σε σκηνοθεσία και χορογραφία του Vlastimil Jílek και διεύθυνση ορχήστρας του Jiří Bubeníček. Στο έργο περιλαμβάνεται η σουίτα "Dance of Nations", ένας κύκλος από οκτώ χορευτικά νούμερα, από τα οποία τα έξι πρώτα αποτελούν τον πυρήνα της τρίτης σκηνής του μπαλέτου. Ανάμεσα στους χορούς αυτούς περιλαμβάνεται, τρίτος κατά σειρά, και ο "Greek dance" οποίος βασίζεται στον σκοπό της παρούσας ηχογράφησης. Η σουίτα "Dance of Nations" ηχογραφήθηκε στην Τσεχοσλοβακία από την Ορχήστρα του Εθνικού Θεάτρου της Πράγας υπό τη διεύθυνση του Zdeněk Chalabala και κυκλοφόρησε σε δίσκο LP τη δεκαετία του 1950, μετά την πρεμιέρα του μπαλέτου το 1954 (LP "Schwanda The Bagpiper (Ballet Suite)", Supraphon LPM 351).

Δημιουργός (Συνθέτης):
Στιχουργός:
Άγνωστος
Τραγουδιστές:
Παπαγκίκα Μαρίκα
Ορχήστρα-Εκτελεστές:
[Κλαρίνο (Ρέλιας Νίκος), τσίμπαλο (Παπαγκίκας Κώστας), τσέλο (Σιφνιός Μάρκος)]
Χρονολογία ηχογράφησης:
1923
Τόπος ηχογράφησης:
Νέα Υόρκη
Γλώσσα/ες:
Ελληνικά
Χορός / Ρυθμός:
Τσάμικος
Εκδότης:
Columbia USA
Αριθμός καταλόγου:
E-5280
Αριθμός μήτρας:
59803
Διάρκεια:
4:08
Θέση τεκμηρίου:
Δισκοθήκη Αρχείου Κουνάδη
Φυσική περιγραφή:
Δίσκος 12'' (30 εκατοστών)
Προέλευση:
Αρχείο Κουνάδη
Αναγνωριστικό:
Col_E5280_TourkaDerneiTiSklavaTis
Άδεια χρήσης:
cc
Παραπομπή:
Αρχείο Κουνάδη, "Τούρκα δέρνει τη σκλάβα της", 2019, https://vmrebetiko.aegean.gr/item?id=4138

Σχετικά τεκμήρια

Δείτε επίσης