Τούρκα δέρνει τη σκλάβα της

PDF cannot be displayed, please update.

Από την αρχαιότητα, η μουσική καταγραφή αποτέλεσε τον καθαυτό τρόπο οπτικής αναπαράστασης του ηχητικού φαινομένου, άλλοτε με λεπτομέρεια και άλλοτε υπό την μορφή οδηγού. Διαχρονικά, η οπτική αποτύπωση της μουσικής υπήρξε ο μοναδικός τρόπος για την αποθήκευση και την διατήρησή της στο χρόνο, αλλά και το αποκλειστικό μέσο για την αναπαραγωγή της. Σε κάθε περίπτωση, η οπτική μεταφορά θα πρέπει να λογιστεί ως επικουρικό εργαλείο, καθώς η προφορική διάδοση και η αποθήκευση στην μνήμη των καλλιτεχνών αποτέλεσαν τις πλέον διαχρονικές τεχνικές για την διάχυση της μουσικής μέσα στον χρόνο και τον χώρο. Κατά την επονομαζόμενη σήμερα «κλασική» μουσική περίοδο της Ευρώπης, με τα ισχυρότατα κέντρα παραγωγής της, όπως οι σημερινές Αυστρία, Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία, και ειδικά στην πορεία της προς τον Ρομαντισμό, η μουσική καταγραφή, η παρτιτούρα, λογίστηκε από ορισμένους συνθέτες ως η καθαυτή ενσάρκωση του έργου τους.

Όπως είναι λογικό, στον νεωτερικό καπιταλιστικό κόσμο, η μουσική καταγραφή, ως το βασικό εργαλείο υποστασιοποίησης της μουσικής, ενέταξε υπό την σκέπη της και ρεπερτόρια τα οποία δεν συνδέθηκαν, δεν διαδόθηκαν και δεν λειτούργησαν με βάση την καταγραφή τους. Αυτό πρόσφερε στα κέντρα πώλησης μουσικών προϊόντων ένα πρόσθετο εργαλείο για την επέκταση του δικτύου δράσης τους: οι μη-λόγιες μουσικές απέκτησαν έναν πρόσφορο τρόπο διακίνησής τους, ενισχύοντας την δημοφιλία τους, ακόμη και σε τόπους πολύ μακρινούς από αυτούς της αρχικής τους δημιουργίας. Στα τέλη του 19ου αιώνα, όμως, το φαινόμενο της ηχογράφησης και αναπαραγωγής του ήχου ήρθε να αναδιατάξει τις σχέσεις, και να αποδιοργανώσει το status quo των εκδοτικών οίκων, διεκδικώντας κομμάτι της αγοράς, προσφέροντας ένα προϊόν εξαιρετικά πιο ολοκληρωμένο και άμεσο. Οι εκδοτικοί οίκοι προσπάθησαν μεν να αντιδράσουν με νομικά μέτρα, κατέστην όμως αδύνατη η ανακοπή της δυναμικής του νέου φαινομένου: η επικράτηση της εμπορικής δισκογραφίας είναι πλέον γεγονός, στο μεγαλύτερο κομμάτι του 20ού αιώνα.

Όσον αφορά τις μη-λόγιες μουσικές, οι εμπορικές έντυπες παρτιτούρες αποτελούν εκδόσεις των μουσικών κειμένων τραγουδιών ή ορχηστρικών κομματιών (για την εκδοτική δραστηριότητα στην Ελλάδα βλ. Lerch-Kalavrytinos, 2003: 4-5). Για τις ανάγκες των παρτιτουρών τα τραγούδια διασκευάζονταν κυρίως (αλλά όχι μόνο) για πιάνο ή για πιάνο και φωνή, σε γενικές γραμμές χωρίς σύνθετα εκτελεστικά ζητούμενα. Οι πολυοργανικές ή οι τεχνικά απαιτητικές ενορχηστρώσεις αποφεύγονταν συστηματικά. Κάτω από τις νότες της μελωδικής ανάπτυξης των τραγουδιστικών μερών τυπώνονταν οι στίχοι και, ενίοτε, και μεταφράσεις τους σε άλλες γλώσσες. Ως επί το πλείστον, οι παρτιτούρες είναι δίφυλλες ή τετράφυλλες και συνοδεύονται από το φιλοτεχνημένο με σχετική θεματολογία εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο.

Η εν λόγω τετρασέλιδη παρτιτούρα περιέχει δύο τραγούδια, τα «Τούρκα δέρνει τη σκλάβα της» και «Τι έχεις καημένε πλάτανε» σε μεταγραφή του Νίκου Δ. Πετρόπουλου. Στο μονόχρωμο εξώφυλλο, το οποίο κοσμεί σκίτσο στο κάτω μέρος του οποίου απεικονίζεται ένα βιολοντσέλο και ένα βιολί, αναγράφονται οι τίτλοι των δύο τραγουδιών, «Διά μανδολίνον και άσμα» και ο εκδότης. Στο μονόχρωμο οπισθόφυλλο υπάρχει κατάλογος των μουσικών εκδόσεων του Γεωργίου Φέξη.

Το μουσικό κείμενο του τραγουδιού «Τούρκα δέρνει τη σκλάβα της» περιλαμβάνεται σε παρτιτούρα ενός πενταγράμμου (για μαντολίνο και τραγούδι) και συνοδεύεται από τους στίχους της πρώτης στροφής. Κάτω από τον τίτλο αναγράφεται «Άσμα δημώδες» και κάτω από το όνομα του μεταγραφέα «καλλιτέχνου μανδολιστού». Επίσης, κάτω από το μουσικό κείμενο παρατίθενται οι υπόλοιπες στροφές του τραγουδιού.

Για περισσότερα σχετικά με το τραγούδι βλέπε εδώ.

Δημιουργός (Συνθέτης):
Στιχουργός:
Άγνωστος
Χρονολογία έκδοσης:
[1907 ;]
Τόπος έκδοσης:
Αθήνα
Γλώσσα/ες:
Ελληνικά
Πρώτες λέξεις:
Κάτου στο κα -βάι- κάτου στο κά-
κάτου στο κάμπο το πλατύ
Εκδότης:
Φέξης Γεώργιος, Αθήνα
Έκδοση:
1
Κωδικός έκδοσης:
Γ. 928 Φ.
Πρωτότυπα δικαιώματα:
[Φέξης Γεώργιος ;]
Φυσική περιγραφή:
Χαρτί, 32,5 Χ 25,2 εκ., 4 σελίδες, καλή κατάσταση
Προέλευση:
Αρχείο Κουνάδη
Αναγνωριστικό:
201804061057_1
Άδεια χρήσης:
cc
Παραπομπή:
Αρχείο Κουνάδη, "Τούρκα δέρνει τη σκλάβα της", 2019, https://vmrebetiko.aegean.gr/item?id=2160
Στίχοι:
Κάτου στο κά- βάι κάτω στο κα-
κάτου στο κάμπο το πλατύ
μωρέ στα πράσινα χορτάρια
φάτε πιέτε παλληκάρια

Τούρκα δέρνει βάι τούρκα δέρνει
τούρκα δέρνει τη σκλάβα της
μωρέ τη δέρνει, τη μαλώνει
και σκληρά τη βαλαντώνει

Δείρε με τού- βάι δείρε με τού-
δείρε με τούρκα δείρε με
μωρέ δείρε με μάλωσέ με
και σκληρά βαλάντωσέ με

Το βράδυ να βάι το βράδυ να
το βράδυ νά 'ρθ' αφέντης μου
μωρέ κι δε το μαρτυρήσω
όρκο κάνω να μη ζήσω

Και τ' είδες σκλά- βαι και τ είδες σκλά-
και τ' είδες σκλάβα τι θα ειπείς
μωρέ και τι θα μαρτυρήσεις
π' όρκο κάνεις να μη ζήσεις

Ό,τ' είδαν τα βάι ό,τ' είδαν τα
ό,τ' είδαν τα ματάκια μου
μωρέ αυτό θα μαρτυρήσω
και κανένα δεν θ' αφήσω.

PDF cannot be displayed, please update.

Από την αρχαιότητα, η μουσική καταγραφή αποτέλεσε τον καθαυτό τρόπο οπτικής αναπαράστασης του ηχητικού φαινομένου, άλλοτε με λεπτομέρεια και άλλοτε υπό την μορφή οδηγού. Διαχρονικά, η οπτική αποτύπωση της μουσικής υπήρξε ο μοναδικός τρόπος για την αποθήκευση και την διατήρησή της στο χρόνο, αλλά και το αποκλειστικό μέσο για την αναπαραγωγή της. Σε κάθε περίπτωση, η οπτική μεταφορά θα πρέπει να λογιστεί ως επικουρικό εργαλείο, καθώς η προφορική διάδοση και η αποθήκευση στην μνήμη των καλλιτεχνών αποτέλεσαν τις πλέον διαχρονικές τεχνικές για την διάχυση της μουσικής μέσα στον χρόνο και τον χώρο. Κατά την επονομαζόμενη σήμερα «κλασική» μουσική περίοδο της Ευρώπης, με τα ισχυρότατα κέντρα παραγωγής της, όπως οι σημερινές Αυστρία, Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία, και ειδικά στην πορεία της προς τον Ρομαντισμό, η μουσική καταγραφή, η παρτιτούρα, λογίστηκε από ορισμένους συνθέτες ως η καθαυτή ενσάρκωση του έργου τους.

Όπως είναι λογικό, στον νεωτερικό καπιταλιστικό κόσμο, η μουσική καταγραφή, ως το βασικό εργαλείο υποστασιοποίησης της μουσικής, ενέταξε υπό την σκέπη της και ρεπερτόρια τα οποία δεν συνδέθηκαν, δεν διαδόθηκαν και δεν λειτούργησαν με βάση την καταγραφή τους. Αυτό πρόσφερε στα κέντρα πώλησης μουσικών προϊόντων ένα πρόσθετο εργαλείο για την επέκταση του δικτύου δράσης τους: οι μη-λόγιες μουσικές απέκτησαν έναν πρόσφορο τρόπο διακίνησής τους, ενισχύοντας την δημοφιλία τους, ακόμη και σε τόπους πολύ μακρινούς από αυτούς της αρχικής τους δημιουργίας. Στα τέλη του 19ου αιώνα, όμως, το φαινόμενο της ηχογράφησης και αναπαραγωγής του ήχου ήρθε να αναδιατάξει τις σχέσεις, και να αποδιοργανώσει το status quo των εκδοτικών οίκων, διεκδικώντας κομμάτι της αγοράς, προσφέροντας ένα προϊόν εξαιρετικά πιο ολοκληρωμένο και άμεσο. Οι εκδοτικοί οίκοι προσπάθησαν μεν να αντιδράσουν με νομικά μέτρα, κατέστην όμως αδύνατη η ανακοπή της δυναμικής του νέου φαινομένου: η επικράτηση της εμπορικής δισκογραφίας είναι πλέον γεγονός, στο μεγαλύτερο κομμάτι του 20ού αιώνα.

Όσον αφορά τις μη-λόγιες μουσικές, οι εμπορικές έντυπες παρτιτούρες αποτελούν εκδόσεις των μουσικών κειμένων τραγουδιών ή ορχηστρικών κομματιών (για την εκδοτική δραστηριότητα στην Ελλάδα βλ. Lerch-Kalavrytinos, 2003: 4-5). Για τις ανάγκες των παρτιτουρών τα τραγούδια διασκευάζονταν κυρίως (αλλά όχι μόνο) για πιάνο ή για πιάνο και φωνή, σε γενικές γραμμές χωρίς σύνθετα εκτελεστικά ζητούμενα. Οι πολυοργανικές ή οι τεχνικά απαιτητικές ενορχηστρώσεις αποφεύγονταν συστηματικά. Κάτω από τις νότες της μελωδικής ανάπτυξης των τραγουδιστικών μερών τυπώνονταν οι στίχοι και, ενίοτε, και μεταφράσεις τους σε άλλες γλώσσες. Ως επί το πλείστον, οι παρτιτούρες είναι δίφυλλες ή τετράφυλλες και συνοδεύονται από το φιλοτεχνημένο με σχετική θεματολογία εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο.

Η εν λόγω τετρασέλιδη παρτιτούρα περιέχει δύο τραγούδια, τα «Τούρκα δέρνει τη σκλάβα της» και «Τι έχεις καημένε πλάτανε» σε μεταγραφή του Νίκου Δ. Πετρόπουλου. Στο μονόχρωμο εξώφυλλο, το οποίο κοσμεί σκίτσο στο κάτω μέρος του οποίου απεικονίζεται ένα βιολοντσέλο και ένα βιολί, αναγράφονται οι τίτλοι των δύο τραγουδιών, «Διά μανδολίνον και άσμα» και ο εκδότης. Στο μονόχρωμο οπισθόφυλλο υπάρχει κατάλογος των μουσικών εκδόσεων του Γεωργίου Φέξη.

Το μουσικό κείμενο του τραγουδιού «Τούρκα δέρνει τη σκλάβα της» περιλαμβάνεται σε παρτιτούρα ενός πενταγράμμου (για μαντολίνο και τραγούδι) και συνοδεύεται από τους στίχους της πρώτης στροφής. Κάτω από τον τίτλο αναγράφεται «Άσμα δημώδες» και κάτω από το όνομα του μεταγραφέα «καλλιτέχνου μανδολιστού». Επίσης, κάτω από το μουσικό κείμενο παρατίθενται οι υπόλοιπες στροφές του τραγουδιού.

Για περισσότερα σχετικά με το τραγούδι βλέπε εδώ.

Δημιουργός (Συνθέτης):
Στιχουργός:
Άγνωστος
Χρονολογία έκδοσης:
[1907 ;]
Τόπος έκδοσης:
Αθήνα
Γλώσσα/ες:
Ελληνικά
Πρώτες λέξεις:
Κάτου στο κα -βάι- κάτου στο κά-
κάτου στο κάμπο το πλατύ
Εκδότης:
Φέξης Γεώργιος, Αθήνα
Έκδοση:
1
Κωδικός έκδοσης:
Γ. 928 Φ.
Πρωτότυπα δικαιώματα:
[Φέξης Γεώργιος ;]
Φυσική περιγραφή:
Χαρτί, 32,5 Χ 25,2 εκ., 4 σελίδες, καλή κατάσταση
Προέλευση:
Αρχείο Κουνάδη
Αναγνωριστικό:
201804061057_1
Άδεια χρήσης:
cc
Παραπομπή:
Αρχείο Κουνάδη, "Τούρκα δέρνει τη σκλάβα της", 2019, https://vmrebetiko.aegean.gr/item?id=2160
Στίχοι:
Κάτου στο κά- βάι κάτω στο κα-
κάτου στο κάμπο το πλατύ
μωρέ στα πράσινα χορτάρια
φάτε πιέτε παλληκάρια

Τούρκα δέρνει βάι τούρκα δέρνει
τούρκα δέρνει τη σκλάβα της
μωρέ τη δέρνει, τη μαλώνει
και σκληρά τη βαλαντώνει

Δείρε με τού- βάι δείρε με τού-
δείρε με τούρκα δείρε με
μωρέ δείρε με μάλωσέ με
και σκληρά βαλάντωσέ με

Το βράδυ να βάι το βράδυ να
το βράδυ νά 'ρθ' αφέντης μου
μωρέ κι δε το μαρτυρήσω
όρκο κάνω να μη ζήσω

Και τ' είδες σκλά- βαι και τ είδες σκλά-
και τ' είδες σκλάβα τι θα ειπείς
μωρέ και τι θα μαρτυρήσεις
π' όρκο κάνεις να μη ζήσεις

Ό,τ' είδαν τα βάι ό,τ' είδαν τα
ό,τ' είδαν τα ματάκια μου
μωρέ αυτό θα μαρτυρήσω
και κανένα δεν θ' αφήσω.

Σχετικά τεκμήρια

Δείτε επίσης