Part of the content is temporarily available only in Greek
Στις αρχές του 20ού αιώνα η Ευρώπη βρίσκεται σε ειρήνη και ευημερία. Η «Ωραία Εποχή» είναι απόρροια προηγούμενων σημαντικών ιστορικών γεγονότων και εξελίξεων. Τα δίκτυα που δημιουργούνται και εξελίσσονται διακινούν ανθρώπους και τα προϊόντα τους, υλικά και άυλα. Μέσα σε αυτόν τον πολυεπίπεδο κόσμο εφευρίσκεται η ηχογράφηση και η αναπαραγωγή του ήχου. Οι πρώτες δισκογραφικές εταιρείες στέλνουν κινητά συνεργεία κυριολεκτικά σε όλη την οικουμένη, για να ηχογραφήσουν τοπικούς μουσικούς. Το εύρος του ρεπερτορίου είναι ατελείωτο. Η κοσμοπολίτικη συνθήκη μεγάλων αστικών κέντρων ευνοεί τους πολυστυλισμούς και τις πολυμορφικότητες. Αποικιοκρατία, επαναστάσεις, συρράξεις, προσφυγικά ρεύματα∙ το θέατρο, ο κινηματογράφος, το ραδιόφωνο, η φωτογράφιση, οι περιοδείες από ορχήστρες, αλλά και οι κυκλοφορίες στους πάσης φύσεως εμπορικούς διαύλους, μέσα σε έναν κόσμο που εξελίσσεται δυναμικά και ανισότροπα, διαμορφώνουν ένα σύνθετο πλέγμα από «κέντρα» και «περιφέρειες» σε εναλλασσόμενους ρόλους, που θέτουν τα μουσικά ιδιώματα σε κίνηση, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Τα δίκτυα μέσα στα οποία συμμετέχουν οι ελληνόφωνες μουσικές, συνομιλώντας διαρκώς με τους συνένοικούς τους, είναι μεγαλειώδη. Η δισκογραφία έχει ήδη προσφέρει σημαντικά εργαλεία στην κατανόηση των σχέσεων που αναπτύχθηκαν μεταξύ των «εθνικών» ρεπερτορίων. Αποτέλεσμα της εν εξελίξει έρευνας είναι ο «Kοσμοπολιτισμός στην Ελληνική Ιστορική Δισκογραφία».
Η άρρηκτη σχέση μεταξύ μουσικής και παραστατικών τεχνών είναι περισσότερο από ζωτική. Το θέατρο (και αργότερα και ο κινηματογράφος) διακινεί μουσικές με τους δικούς του όρους και παίζει καταλυτικό ρόλο στην διάχυσή τους σε τόπους συχνά μακρινούς. Οικοδομεί, δε, ένα ιδιαίτερο δίκτυο το οποίο επικοινωνεί με την δισκογραφία. Ορισμένα από τα τραγούδια που γράφονται για τις παραστάσεις αποτελούν πολλές φορές την αιχμή του δόρατος για την δημοφιλία τους. Μία τέτοια περίπτωση αποτελεί το τραγούδι «Αγάπης λόγια».
Η παρούσα ηχογράφηση περιλαμβάνει το ντουέτο Κατίνας - Πιπίνου από την τρίπρακτη οπερέτα «Οι ερωτευμένοι», σε μουσική Νίκου Χατζηαποστόλου και λιμπρέτο του Αντώνη Νίκα. Το έργο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στις 12 Αυγούστου 1919 στο θέατρο «Αλάμπρα» με τους Εμμανουήλ Καντιώτη, Ροζαλία Νίκα κ.ά.
Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα της εφ. "Αστήρ" (αρ. φ. 23417-732, Τρίτη 13.8.1919, σελ. 1): «Δεν πρόκειται περί οπερέττας, αλλά περί μουσικού έργου, όπερ διασκεύασεν εκ των αθανάτων "Μυλωνάδων" ο κ. Νίκας και του οποίου την μουσικήν ετόνισεν ο κ. Χατζηαποστόλου».
Το τραγούδι ηχογραφήθηκε αρκετές φορές στην ελληνική ιστορική δισκογραφία. Ενδεικτικά:
– «Αγάπης λόγια», Αθηναϊκή Εστουδιαντίνα, Κωνσταντινούπολη, 1920 (Orfeon S-3092 – 12898).
– «Αγάπης λόγια», Μαρίκα Παπαγκίκα, Νέα Υόρκη, 28 Σεπτεμβρίου 1921 (Victor B-25628-3 – 73137-B).
– «Αγάπης λόγια», Γιώργος Κανάκης, Νέα Υόρκη, Απρίλιος 1922 (Columbia 88495-2 – E-7676).
– «Αγάπης λόγια», Αλίκη Βίτσου [Επιτροπάκη] – Πέτρος Επιτροπάκης, Αθήνα, 1927 (His Master's Voice BF-761 – AO-506).
– «Αγάπης λόγια», Μετρονόμε Μανδολινάτα Σικάγου - Κ. Σταυρόπουλος, Νέα Υόρκη, Μάρτιος 1932 (Columbia 206580-3 – 56296-F).
– «Αγάπης λόγια», Δημήτρης Κριωνάς (τραγούδι) και Κώστας Καλλίνικος (πιάνο), Νέα Υόρκη, 1946 (Απόλλων 2-A).
Η παρτιτούρα του τραγουδιού κυκλοφόρησε από της εκδόσεις Φέξη στην Αθήνα και από τον οίκο Apollo στη Νέα Υόρκη (βλέπε εδώ).
Στις 13 Ιουλίου 1923 η ορχήστρα του βιολιστή Dajos Béla, ψευδώνυμο του Leon Golzmann (Лев Гольцман), ηχογράφησε στο Βερολίνο ορχηστρική εκδοχή του σκοπού (Odeon Xbe 3840 – A 44912). Η εκτέλεση κυκλοφόρησε και από την Odeon USA (28013-Α). Στην ετικέτα αυτής της επανέκδοσης η ορχήστρα του Dajos Béla καταγράφεται ως Αθηναϊκή Ορχήστρα.
Γύρω στα 1947 ο Μεξικανός Don Pablo (Pablo Mireles) και η ορχήστρα του ηχογραφούν, πιθανώς στις ΗΠΑ, το ορχηστρικό "Words of love" (Rondo QB-9180-1-D9 – R-176-A (8-B) και Latin American 8B).
Οκτώ χρόνια αργότερα, το 1955 o Αμερικανός Eddy Howard διασκευάζει το τραγούδι, με αγγλικούς στίχους του Simon Gallop. Θα το ηχογραφήσει η Ελβετή τραγουδίστρια Lys Assia, το πραγματικό όνομα της οποίας ήταν Rosa Mina Schärer, μαζί με το βρετανικό φωνητικό σύνολο The Jonston Singers, γνωστό και ως The Johnson Brothers, στο Λονδίνο με τον τίτλο "Words of love" (45 rpm, London Records 45-1578 DFR.20495).
Στις αρχές του 20ού αιώνα η Ευρώπη βρίσκεται σε ειρήνη και ευημερία. Η «Ωραία Εποχή» είναι απόρροια προηγούμενων σημαντικών ιστορικών γεγονότων και εξελίξεων. Τα δίκτυα που δημιουργούνται και εξελίσσονται διακινούν ανθρώπους και τα προϊόντα τους, υλικά και άυλα. Μέσα σε αυτόν τον πολυεπίπεδο κόσμο εφευρίσκεται η ηχογράφηση και η αναπαραγωγή του ήχου. Οι πρώτες δισκογραφικές εταιρείες στέλνουν κινητά συνεργεία κυριολεκτικά σε όλη την οικουμένη, για να ηχογραφήσουν τοπικούς μουσικούς. Το εύρος του ρεπερτορίου είναι ατελείωτο. Η κοσμοπολίτικη συνθήκη μεγάλων αστικών κέντρων ευνοεί τους πολυστυλισμούς και τις πολυμορφικότητες. Αποικιοκρατία, επαναστάσεις, συρράξεις, προσφυγικά ρεύματα∙ το θέατρο, ο κινηματογράφος, το ραδιόφωνο, η φωτογράφιση, οι περιοδείες από ορχήστρες, αλλά και οι κυκλοφορίες στους πάσης φύσεως εμπορικούς διαύλους, μέσα σε έναν κόσμο που εξελίσσεται δυναμικά και ανισότροπα, διαμορφώνουν ένα σύνθετο πλέγμα από «κέντρα» και «περιφέρειες» σε εναλλασσόμενους ρόλους, που θέτουν τα μουσικά ιδιώματα σε κίνηση, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Τα δίκτυα μέσα στα οποία συμμετέχουν οι ελληνόφωνες μουσικές, συνομιλώντας διαρκώς με τους συνένοικούς τους, είναι μεγαλειώδη. Η δισκογραφία έχει ήδη προσφέρει σημαντικά εργαλεία στην κατανόηση των σχέσεων που αναπτύχθηκαν μεταξύ των «εθνικών» ρεπερτορίων. Αποτέλεσμα της εν εξελίξει έρευνας είναι ο «Kοσμοπολιτισμός στην Ελληνική Ιστορική Δισκογραφία».
Η άρρηκτη σχέση μεταξύ μουσικής και παραστατικών τεχνών είναι περισσότερο από ζωτική. Το θέατρο (και αργότερα και ο κινηματογράφος) διακινεί μουσικές με τους δικούς του όρους και παίζει καταλυτικό ρόλο στην διάχυσή τους σε τόπους συχνά μακρινούς. Οικοδομεί, δε, ένα ιδιαίτερο δίκτυο το οποίο επικοινωνεί με την δισκογραφία. Ορισμένα από τα τραγούδια που γράφονται για τις παραστάσεις αποτελούν πολλές φορές την αιχμή του δόρατος για την δημοφιλία τους. Μία τέτοια περίπτωση αποτελεί το τραγούδι «Αγάπης λόγια».
Η παρούσα ηχογράφηση περιλαμβάνει το ντουέτο Κατίνας - Πιπίνου από την τρίπρακτη οπερέτα «Οι ερωτευμένοι», σε μουσική Νίκου Χατζηαποστόλου και λιμπρέτο του Αντώνη Νίκα. Το έργο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στις 12 Αυγούστου 1919 στο θέατρο «Αλάμπρα» με τους Εμμανουήλ Καντιώτη, Ροζαλία Νίκα κ.ά.
Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα της εφ. "Αστήρ" (αρ. φ. 23417-732, Τρίτη 13.8.1919, σελ. 1): «Δεν πρόκειται περί οπερέττας, αλλά περί μουσικού έργου, όπερ διασκεύασεν εκ των αθανάτων "Μυλωνάδων" ο κ. Νίκας και του οποίου την μουσικήν ετόνισεν ο κ. Χατζηαποστόλου».
Το τραγούδι ηχογραφήθηκε αρκετές φορές στην ελληνική ιστορική δισκογραφία. Ενδεικτικά:
– «Αγάπης λόγια», Αθηναϊκή Εστουδιαντίνα, Κωνσταντινούπολη, 1920 (Orfeon S-3092 – 12898).
– «Αγάπης λόγια», Μαρίκα Παπαγκίκα, Νέα Υόρκη, 28 Σεπτεμβρίου 1921 (Victor B-25628-3 – 73137-B).
– «Αγάπης λόγια», Γιώργος Κανάκης, Νέα Υόρκη, Απρίλιος 1922 (Columbia 88495-2 – E-7676).
– «Αγάπης λόγια», Αλίκη Βίτσου [Επιτροπάκη] – Πέτρος Επιτροπάκης, Αθήνα, 1927 (His Master's Voice BF-761 – AO-506).
– «Αγάπης λόγια», Μετρονόμε Μανδολινάτα Σικάγου - Κ. Σταυρόπουλος, Νέα Υόρκη, Μάρτιος 1932 (Columbia 206580-3 – 56296-F).
– «Αγάπης λόγια», Δημήτρης Κριωνάς (τραγούδι) και Κώστας Καλλίνικος (πιάνο), Νέα Υόρκη, 1946 (Απόλλων 2-A).
Η παρτιτούρα του τραγουδιού κυκλοφόρησε από της εκδόσεις Φέξη στην Αθήνα και από τον οίκο Apollo στη Νέα Υόρκη (βλέπε εδώ).
Στις 13 Ιουλίου 1923 η ορχήστρα του βιολιστή Dajos Béla, ψευδώνυμο του Leon Golzmann (Лев Гольцман), ηχογράφησε στο Βερολίνο ορχηστρική εκδοχή του σκοπού (Odeon Xbe 3840 – A 44912). Η εκτέλεση κυκλοφόρησε και από την Odeon USA (28013-Α). Στην ετικέτα αυτής της επανέκδοσης η ορχήστρα του Dajos Béla καταγράφεται ως Αθηναϊκή Ορχήστρα.
Γύρω στα 1947 ο Μεξικανός Don Pablo (Pablo Mireles) και η ορχήστρα του ηχογραφούν, πιθανώς στις ΗΠΑ, το ορχηστρικό "Words of love" (Rondo QB-9180-1-D9 – R-176-A (8-B) και Latin American 8B).
Οκτώ χρόνια αργότερα, το 1955 o Αμερικανός Eddy Howard διασκευάζει το τραγούδι, με αγγλικούς στίχους του Simon Gallop. Θα το ηχογραφήσει η Ελβετή τραγουδίστρια Lys Assia, το πραγματικό όνομα της οποίας ήταν Rosa Mina Schärer, μαζί με το βρετανικό φωνητικό σύνολο The Jonston Singers, γνωστό και ως The Johnson Brothers, στο Λονδίνο με τον τίτλο "Words of love" (45 rpm, London Records 45-1578 DFR.20495).
© 2019 KOUNADIS ARCHIVE
