Άιντε κοιμήσου κόρη μου

Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία, η παρούσα ηχογράφηση αποτελεί τη μοναδική εμφάνιση του τραγουδιού στην ελληνική ιστορική δισκογραφία.

Παρτιτούρα του τραγουδιού περιλαμβάνεται στη συλλογή του Louis-Albert Bourgault-Ducoudray "Trente mélodies populaires de Grèce et d'Orient", η οποία κυκλοφόρησε το 1876 στο Παρίσι από τις εκδόσεις Henry Lemoine et Cie (βλ. εδώ). Η συλλογή περιέχει καταγραφές τριάντα ελληνικών τραγουδιών που συνέλεξε ο Γάλλος συνθέτης στη Σμύρνη και την Αθήνα κατά τη διάρκεια του ερευνητικού ταξιδιού που πραγματοποίησε στην Ελλάδα και τη Μικρά Ασία το 1875. Η εναρμόνιση και η πιανιστική συνοδεία των μελωδιών έγινε από τον συνθέτη (βλέπε αναλυτικά το εξαιρετικά ενδιαφέρον κείμενο του Γιώργου Κοκκώνη, 2017d: 13-47). Επίσης, περιλαμβάνεται στην έκδοση «Αρίων, Η μουσική των Ελλήνων ως διεσώθη από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι της σήμερον» των Αδαμάντιου Ρεμαντά και Προκόπιου Δ. Ζαχαρία, με τον τίτλο «Καταβαυκαλισμός», η οποία κυκλοφόρησε από τον Επαμ. Ζαγκούρογλου (βλ. εδώ), και στη συλλογή «Είκοσι Δημοτικά τραγούδια» σε εναρμόνιση Μανώλη Καλομοίρη, η οποία κυκλοφόρησε το 1922 από τις εκδόσεις Ζαχαρία Μακρή (με αύξοντα αριθμό 2 και αριθμό καταλόγου 432) και από τον οίκο Στέφανου Γαϊτάνου (βλ. εδώ).

Στη νεότερη δισκογραφία ηχογραφήθηκε από τη Σαβίνα Γιαννάτου με τον τίτλο «Άιντε κοιμήσου κόρη μου». Περιλαμβάνεται στον δίσκο "Νανουρίσματα" που ηχογραφήθηκε στο Studio PDR στη Φιλοθέη μεταξύ 27 Φεβρουαρίου - 11 Μαρτίου 1985, σε παραγωγή, διασκευή, ενορχήστρωση και διεύθυνση του Νίκου Κυπουργού (LP Lyra 3396 και CD 3396). Η ίδια το τραγούδησε ξανά το 1997 στο CD "Mελωδίες της ανατολής, τραγούδια της Σμύρνης (19ος αιώνας)" («Άειντε κοιμήσου κόρη μου», Αρχείο Ελληνικής Μουσικής – FM Records – FM 800), το οποίο περιέχει 20 από τις μελωδίες που συνέλεξε ο Bourgault-Ducoudray, με διαφορετική αρμονική - ρυθμική συνοδεία και ενορχήστρωση.

Τμήμα της μελωδίας (βλ. εδώ) θα επεξεργαστεί ο Καλομοίρης στην πρώτη πράξη της όπεράς του «Το δαχτυλίδι της μάνας»(βλ. εδώ χειρόγραφες και αυτόγραφες παρτιτούρες και spartiti του έργου). Το λιμπρέτο (βλ. εδώ) αποτελεί διασκευή του Καλομοίρη στο ομώνυμο δράμα του Γιάννη Καμπύση, το οποίο δημοσιεύθηκε το 1898 από το Τυπογραφείο Μάισνερ-Καργαδούρη. Τους στίχους έγραψε ο Άγνης Ορφικός (Γ. Στεφόπουλος). Η σύνθεση του έργου έγινε στο διάστημα από το 1915 έως το 1917 και η πρώτη παράστασή του πραγματοποιήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 1917, στο Δημοτικό Θέατρο της Αθήνας, από τον «Νέο Μουσικό Θίασο Έλλης Αφεντάκη», με μουσική διεύθυνση του ίδιου του συνθέτη, σκηνοθεσία Σπ. Τριχά και στον ρόλο της μάνας την Ελένη Βλαχοπούλου. Όπως αναφέραμε παραπάνω, το 1922 ο Καλομοίρης θα το συμπεριλάβει στη συλλογή «Είκοσι δημοτικά τραγούδια» για φωνή και πιάνο ενώ θα το διασκευάσει για φωνή και ορχήστρα (βλ. εδώ χειρόγραφη και αυτόγραφη παριτούρα). Για περισσότερα βλέπε Σακαλλιέρος, 2005: 7-30 και Μαλλιάρας, 2001: 45, 198-202.

Ο Νίκος Σκαλκώτας θα εναρμονίσει το τραγούδι και θα το εντάξει, τρίτο κατά σειρά, στα «Τρία ελληνικά δημοτικά τραγούδια για βιολί και πιάνο», AK 60, έργο που συνέθεσε μεταξύ 1942-1948. Περιλαμβάνει διασκευή των τραγουδιών: Ι Ποταμός. Andante. ΙΙ Ο Όλυμπος κι ο Κίσσαβος. Lento a piacere, ΙΙΙ Άιντε κοιμήσου κόρη μου. Andante. Εξήντα περίπου χρόνια αργότερα, το 2000 ο βιολιστής Γιώργος Δεμερτζής και η πιανίστα Μαρία Αστεριάδου θα ηχογραφήσουν για πρώτη φορά το έργο (βλ. εδώ) στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Περιλαμβάνεται στο CD "Nikos Skalkottas - Duos with violin" (BIS- BIS-CD-1204) που κυκλοφόρησε το 2002. Στη Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος «Λίλιαν Βουδούρη», όπου φυλάσσεται το αρχείο του Νίκου Σκαλκώτα (βλ. εδώ), υπάρχει αναρτημένη χειρόγραφη παρτιτούρα του έργου (βλ. εδώ).

Μεταξύ 1881-1884 ο Ρώσος συνθέτης Alexander Glazunov (Αγία Πετρούπολη, 29 Ιουλίου (10 Αυγούστου) 1865 – Παρίσι, 21 Μαρτίου 1936) ολοκληρώνει δύο έργα για συμφωνική ορχήστρα βασισμένα σε ελληνικές μελωδίες. Πρόκειται για την "Overture No. 1 on Three Greek Themes, Op. 3", η οποία πιθανόν ολοκληρώθηκε το 1881 ή το 1882 και είναι αφιερωμένη στον Bourgault-Ducoudray, και την "Overture No. 2 on Greek Themes, Op. 6" (βλ. εδώ, εδώ και εδώ), σύνθεση που έγραψε πιθανόν το 1883-1884 και αφιέρωσε στον Ρώσο συνθέτη Mily Balakirev. Τα μουσικά θέματα από τα οποία αντλεί υλικό ο Glazunov, και για τις δύο ουβερτούρες του, προέρχονται από τη συλλογή "Trente mélodies populaires de Grèce et d'Orient" του Bourgault-Ducoudray. Στην "Overture No. 1 on Three Greek Themes, Op. 3" ο συνθέτης επεξεργάζεται μελωδικές φράσεις από τρία τραγούδια, ανάμεσα στα οποία περιλαμβάνεται και το παρόν τραγούδι. Συγκεκριμένα πρόκειται, κατά τη σειρά εμφάνισής τους στο έργο, για το παρόν τραγούδι υπ' αριθμόν 1, το τραγούδι υπ' αριθμόν 20 (βλ. εδώ) και το τραγούδι υπ' αριθμόν 25 (βλ. εδώ και εδώ).

O Γάλλος συνθέτης Bourgault-Ducoudray, ο οποίος κατάγραψε τη μελωδία στη συλλογή του 1876 "Trente mélodies populaires de Grèce et d'Orient",  θα τη διασκευάσει στη "Thamara", την όπερά του σε τέσσερεις εικόνες σε λιμπρέτο του Louis Gallet (βλ. Asimov, 2021: 161-167). Συγκεκριμένα, στην τέταρτη εικόνα του έργου την τραγουδά (incipit: Ton ombre séductrice...) η κεντρική ηρωίδα Thamara, αφού έχει σκοτώσει τον Πέρση σουλτάνο Nour-Eddin και ετοιμάζεται να αυτοκτονήσει (βλ. εδώ σελ. 198-199). Η όπερα έκανε πρεμιέρα στο Théâtre national de l'Opéra (Palais Garnier) στο Παρίσι στις 28 Δεκεμβρίου του 1891.

Πενήντα περίπου χρόνια αργότερα, το 1940–1941 ο Γερμανοεβραίος συνθέτης Berthold Goldschmidt (Αμβούργο, 18 Ιανουαρίου 1903 – Λονδίνο, 17 Οκτωβρίου 1996) ολοκληρώνει την "Greek Suite" για ορχήστρα. Η οκταμερής σουίτα αποτελείται από διασκευές ελληνικών λαϊκών μελωδιών οι οποίες, και σε αυτό το έργο, προέρχονται από την έκδοση "Trente mélodies populaires de Grèce et d'Orient". Στο έβδομο μέρος Allegretto ο Goldschmidt συνδυάζει τη μελωδία υπ' αριθμόν 28 στην έκδοση του Bourgault-Ducoudray με εκείνη του παρόντος τραγουδιού, που, όπως προαναφέραμε, φέρει τον αριθμό 1. Ακολουθούν αναλυτικά τα μέρη του έργου και τα αντίστοιχα τραγούδια της συλλογής τα οποία επεξεργάζεται ο συνθέτης:

Alla marcia: τα υπ' αριθμόν 27 και 7.
Andante: τα υπ' αριθμόν 15 και 21.
Allegretto. Scherzando: το υπ' αριθμόν 4.
Allegro marziale: το υπ' αριθμόν 23.
Allegretto grazioso: το υπ' αριθμόν 30 με τίτλο «Το φίλημα» και το υπ' αριθμόν 20.
Lento: το υπ' αριθμόν 9.
Allegretto: τα υπ' αριθμόν 28 και το υπ' αριθμόν 1 (το τραγούδι της παρούσας ηχογράφησης).
Allegretto moderato: το υπ' αριθμόν 25.

Στην ετικέτα του δίσκου αναγράφεται "Δημώδες ποιμενικόν".

H ηχογράφηση πραγματοποιήθηκε από τον ηχολήπτη Harold Fleming.

Δημιουργός (Συνθέτης):
Στιχουργός:
Άγνωστος
Τραγουδιστές:
Βλαχόπουλος Μιχάλης
Ορχήστρα-Εκτελεστές:
Ορχήστρα δημώδης
Χρονολογία ηχογράφησης:
2/3/1922
Τόπος ηχογράφησης:
Αθήνα
Γλώσσα/ες:
Ελληνικά
Εκδότης:
His Master's Voice
Αριθμός καταλόγου:
AO-68
Αριθμός μήτρας:
BS 205
Διάρκεια:
2:50
Θέση τεκμηρίου:
Δισκοθήκη Αρχείου Κουνάδη
Φυσική περιγραφή:
Δίσκος 10'' (25 εκατοστών)
Προέλευση:
Αρχείο Κουνάδη
Αναγνωριστικό:
HMV_AO68_AinteKoimisouKoriMou
Άδεια χρήσης:
cc
Παραπομπή:
Αρχείο Κουνάδη, "Άιντε κοιμήσου κόρη μου", 2019, https://vmrebetiko.aegean.gr/item?id=10077

Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία, η παρούσα ηχογράφηση αποτελεί τη μοναδική εμφάνιση του τραγουδιού στην ελληνική ιστορική δισκογραφία.

Παρτιτούρα του τραγουδιού περιλαμβάνεται στη συλλογή του Louis-Albert Bourgault-Ducoudray "Trente mélodies populaires de Grèce et d'Orient", η οποία κυκλοφόρησε το 1876 στο Παρίσι από τις εκδόσεις Henry Lemoine et Cie (βλ. εδώ). Η συλλογή περιέχει καταγραφές τριάντα ελληνικών τραγουδιών που συνέλεξε ο Γάλλος συνθέτης στη Σμύρνη και την Αθήνα κατά τη διάρκεια του ερευνητικού ταξιδιού που πραγματοποίησε στην Ελλάδα και τη Μικρά Ασία το 1875. Η εναρμόνιση και η πιανιστική συνοδεία των μελωδιών έγινε από τον συνθέτη (βλέπε αναλυτικά το εξαιρετικά ενδιαφέρον κείμενο του Γιώργου Κοκκώνη, 2017d: 13-47). Επίσης, περιλαμβάνεται στην έκδοση «Αρίων, Η μουσική των Ελλήνων ως διεσώθη από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι της σήμερον» των Αδαμάντιου Ρεμαντά και Προκόπιου Δ. Ζαχαρία, με τον τίτλο «Καταβαυκαλισμός», η οποία κυκλοφόρησε από τον Επαμ. Ζαγκούρογλου (βλ. εδώ), και στη συλλογή «Είκοσι Δημοτικά τραγούδια» σε εναρμόνιση Μανώλη Καλομοίρη, η οποία κυκλοφόρησε το 1922 από τις εκδόσεις Ζαχαρία Μακρή (με αύξοντα αριθμό 2 και αριθμό καταλόγου 432) και από τον οίκο Στέφανου Γαϊτάνου (βλ. εδώ).

Στη νεότερη δισκογραφία ηχογραφήθηκε από τη Σαβίνα Γιαννάτου με τον τίτλο «Άιντε κοιμήσου κόρη μου». Περιλαμβάνεται στον δίσκο "Νανουρίσματα" που ηχογραφήθηκε στο Studio PDR στη Φιλοθέη μεταξύ 27 Φεβρουαρίου - 11 Μαρτίου 1985, σε παραγωγή, διασκευή, ενορχήστρωση και διεύθυνση του Νίκου Κυπουργού (LP Lyra 3396 και CD 3396). Η ίδια το τραγούδησε ξανά το 1997 στο CD "Mελωδίες της ανατολής, τραγούδια της Σμύρνης (19ος αιώνας)" («Άειντε κοιμήσου κόρη μου», Αρχείο Ελληνικής Μουσικής – FM Records – FM 800), το οποίο περιέχει 20 από τις μελωδίες που συνέλεξε ο Bourgault-Ducoudray, με διαφορετική αρμονική - ρυθμική συνοδεία και ενορχήστρωση.

Τμήμα της μελωδίας (βλ. εδώ) θα επεξεργαστεί ο Καλομοίρης στην πρώτη πράξη της όπεράς του «Το δαχτυλίδι της μάνας»(βλ. εδώ χειρόγραφες και αυτόγραφες παρτιτούρες και spartiti του έργου). Το λιμπρέτο (βλ. εδώ) αποτελεί διασκευή του Καλομοίρη στο ομώνυμο δράμα του Γιάννη Καμπύση, το οποίο δημοσιεύθηκε το 1898 από το Τυπογραφείο Μάισνερ-Καργαδούρη. Τους στίχους έγραψε ο Άγνης Ορφικός (Γ. Στεφόπουλος). Η σύνθεση του έργου έγινε στο διάστημα από το 1915 έως το 1917 και η πρώτη παράστασή του πραγματοποιήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 1917, στο Δημοτικό Θέατρο της Αθήνας, από τον «Νέο Μουσικό Θίασο Έλλης Αφεντάκη», με μουσική διεύθυνση του ίδιου του συνθέτη, σκηνοθεσία Σπ. Τριχά και στον ρόλο της μάνας την Ελένη Βλαχοπούλου. Όπως αναφέραμε παραπάνω, το 1922 ο Καλομοίρης θα το συμπεριλάβει στη συλλογή «Είκοσι δημοτικά τραγούδια» για φωνή και πιάνο ενώ θα το διασκευάσει για φωνή και ορχήστρα (βλ. εδώ χειρόγραφη και αυτόγραφη παριτούρα). Για περισσότερα βλέπε Σακαλλιέρος, 2005: 7-30 και Μαλλιάρας, 2001: 45, 198-202.

Ο Νίκος Σκαλκώτας θα εναρμονίσει το τραγούδι και θα το εντάξει, τρίτο κατά σειρά, στα «Τρία ελληνικά δημοτικά τραγούδια για βιολί και πιάνο», AK 60, έργο που συνέθεσε μεταξύ 1942-1948. Περιλαμβάνει διασκευή των τραγουδιών: Ι Ποταμός. Andante. ΙΙ Ο Όλυμπος κι ο Κίσσαβος. Lento a piacere, ΙΙΙ Άιντε κοιμήσου κόρη μου. Andante. Εξήντα περίπου χρόνια αργότερα, το 2000 ο βιολιστής Γιώργος Δεμερτζής και η πιανίστα Μαρία Αστεριάδου θα ηχογραφήσουν για πρώτη φορά το έργο (βλ. εδώ) στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Περιλαμβάνεται στο CD "Nikos Skalkottas - Duos with violin" (BIS- BIS-CD-1204) που κυκλοφόρησε το 2002. Στη Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος «Λίλιαν Βουδούρη», όπου φυλάσσεται το αρχείο του Νίκου Σκαλκώτα (βλ. εδώ), υπάρχει αναρτημένη χειρόγραφη παρτιτούρα του έργου (βλ. εδώ).

Μεταξύ 1881-1884 ο Ρώσος συνθέτης Alexander Glazunov (Αγία Πετρούπολη, 29 Ιουλίου (10 Αυγούστου) 1865 – Παρίσι, 21 Μαρτίου 1936) ολοκληρώνει δύο έργα για συμφωνική ορχήστρα βασισμένα σε ελληνικές μελωδίες. Πρόκειται για την "Overture No. 1 on Three Greek Themes, Op. 3", η οποία πιθανόν ολοκληρώθηκε το 1881 ή το 1882 και είναι αφιερωμένη στον Bourgault-Ducoudray, και την "Overture No. 2 on Greek Themes, Op. 6" (βλ. εδώ, εδώ και εδώ), σύνθεση που έγραψε πιθανόν το 1883-1884 και αφιέρωσε στον Ρώσο συνθέτη Mily Balakirev. Τα μουσικά θέματα από τα οποία αντλεί υλικό ο Glazunov, και για τις δύο ουβερτούρες του, προέρχονται από τη συλλογή "Trente mélodies populaires de Grèce et d'Orient" του Bourgault-Ducoudray. Στην "Overture No. 1 on Three Greek Themes, Op. 3" ο συνθέτης επεξεργάζεται μελωδικές φράσεις από τρία τραγούδια, ανάμεσα στα οποία περιλαμβάνεται και το παρόν τραγούδι. Συγκεκριμένα πρόκειται, κατά τη σειρά εμφάνισής τους στο έργο, για το παρόν τραγούδι υπ' αριθμόν 1, το τραγούδι υπ' αριθμόν 20 (βλ. εδώ) και το τραγούδι υπ' αριθμόν 25 (βλ. εδώ και εδώ).

O Γάλλος συνθέτης Bourgault-Ducoudray, ο οποίος κατάγραψε τη μελωδία στη συλλογή του 1876 "Trente mélodies populaires de Grèce et d'Orient",  θα τη διασκευάσει στη "Thamara", την όπερά του σε τέσσερεις εικόνες σε λιμπρέτο του Louis Gallet (βλ. Asimov, 2021: 161-167). Συγκεκριμένα, στην τέταρτη εικόνα του έργου την τραγουδά (incipit: Ton ombre séductrice...) η κεντρική ηρωίδα Thamara, αφού έχει σκοτώσει τον Πέρση σουλτάνο Nour-Eddin και ετοιμάζεται να αυτοκτονήσει (βλ. εδώ σελ. 198-199). Η όπερα έκανε πρεμιέρα στο Théâtre national de l'Opéra (Palais Garnier) στο Παρίσι στις 28 Δεκεμβρίου του 1891.

Πενήντα περίπου χρόνια αργότερα, το 1940–1941 ο Γερμανοεβραίος συνθέτης Berthold Goldschmidt (Αμβούργο, 18 Ιανουαρίου 1903 – Λονδίνο, 17 Οκτωβρίου 1996) ολοκληρώνει την "Greek Suite" για ορχήστρα. Η οκταμερής σουίτα αποτελείται από διασκευές ελληνικών λαϊκών μελωδιών οι οποίες, και σε αυτό το έργο, προέρχονται από την έκδοση "Trente mélodies populaires de Grèce et d'Orient". Στο έβδομο μέρος Allegretto ο Goldschmidt συνδυάζει τη μελωδία υπ' αριθμόν 28 στην έκδοση του Bourgault-Ducoudray με εκείνη του παρόντος τραγουδιού, που, όπως προαναφέραμε, φέρει τον αριθμό 1. Ακολουθούν αναλυτικά τα μέρη του έργου και τα αντίστοιχα τραγούδια της συλλογής τα οποία επεξεργάζεται ο συνθέτης:

Alla marcia: τα υπ' αριθμόν 27 και 7.
Andante: τα υπ' αριθμόν 15 και 21.
Allegretto. Scherzando: το υπ' αριθμόν 4.
Allegro marziale: το υπ' αριθμόν 23.
Allegretto grazioso: το υπ' αριθμόν 30 με τίτλο «Το φίλημα» και το υπ' αριθμόν 20.
Lento: το υπ' αριθμόν 9.
Allegretto: τα υπ' αριθμόν 28 και το υπ' αριθμόν 1 (το τραγούδι της παρούσας ηχογράφησης).
Allegretto moderato: το υπ' αριθμόν 25.

Στην ετικέτα του δίσκου αναγράφεται "Δημώδες ποιμενικόν".

H ηχογράφηση πραγματοποιήθηκε από τον ηχολήπτη Harold Fleming.

Δημιουργός (Συνθέτης):
Στιχουργός:
Άγνωστος
Τραγουδιστές:
Βλαχόπουλος Μιχάλης
Ορχήστρα-Εκτελεστές:
Ορχήστρα δημώδης
Χρονολογία ηχογράφησης:
2/3/1922
Τόπος ηχογράφησης:
Αθήνα
Γλώσσα/ες:
Ελληνικά
Εκδότης:
His Master's Voice
Αριθμός καταλόγου:
AO-68
Αριθμός μήτρας:
BS 205
Διάρκεια:
2:50
Θέση τεκμηρίου:
Δισκοθήκη Αρχείου Κουνάδη
Φυσική περιγραφή:
Δίσκος 10'' (25 εκατοστών)
Προέλευση:
Αρχείο Κουνάδη
Αναγνωριστικό:
HMV_AO68_AinteKoimisouKoriMou
Άδεια χρήσης:
cc
Παραπομπή:
Αρχείο Κουνάδη, "Άιντε κοιμήσου κόρη μου", 2019, https://vmrebetiko.aegean.gr/item?id=10077

Σχετικά τεκμήρια

Δείτε επίσης